Şire (mezronê) üzümüyle meşhur Batman’ın Gercüş (Gercews) ilçesinde yapılan bağ bozumu ile toplanan üzümlerden pekmez, cevizli sucuk (Beni) ve pestil (Helil) yapımı asırlardır devam ediyor.

Yıl boyunca emek verdikleri üzümleri bağlardan toplayan köy sakinleri, at sırtında taşıdıkları üzümleri koydukları çuvallarda sıkıp suyunu çıkarıyorlar. Üzümlerin sıkılmasıyla birlikte elde edilen üzüm suyu, köy meydanındaki büyük kazanlarda saatlerce odun ateşinde kaynatılarak pekmez haline getiriliyor.

Bağ bozumu ile dallardan toplanan üzümler, yüzyıllardır devam eden usul ve yöntemlerle işlemlerini sürdüren köylüler tarafından, uzun günler süren zorlu yolculuğun ardından pekmez, cevizli sucuk, pestil gibi yöresel lezzetlere dönüştürülüyor.

Hem bağlarında yetişen üzümü ve hem de üzümden elde ettikleri ürünlerin bir kısmını kendileri için ayırıp bir kısmını ise satarak geçimlerini sağlayan köylüler, her yıl geleneksel halini alan bu işlemleri devam ettiriyor.

Gercüş ilçesine bağlı Çiçekli (Şiferê) köyünde üzümden birbirinden güzel ürünler elde eden köy sakinleri, İLKHA muhabirine, yüzyıllardan beridir üzüm yetiştiriciliği ve üzümden pekmez, cevizli sucuk ve pestil gibi ürünler elde ettiklerini söylediler.

“Kaliteli olan bir pekmez baldan eksik değil”

Köylerinin üzümüyle meşhur olduğunu belirten Mehmet Selami Altun, “Burası eskiden beridir üzümü ve pekmeziyle çok meşhur bir köydür. Bir gün önce üzüm hasadını yapıyoruz. Diğer gün hayvanlarla üzümlerimizi köy meydanına getiriyoruz. Burada çalışma alanımız bellidir. Her ailenin bir bidonu var, orada çalışıyorlar. Burada topladığımız üzümü eledikten ve elekten geçirdikten sonra bidonlara koyuyoruz, kaynatıyoruz. Üzerindeki köpüğü de yavaş yavaş aldıktan sonra onu beyaz toprakla buluşturuyoruz. Beyaz toprakla üzüm daha çok berraklaşıyor. Daha sonra pekmezden bir sürü ürün çıkıyor.” dedi.

Üzümden pekmez, cevizli sucuk gibi ürünler yaptıklarını anlatan Altun şöyle devam etti: “Pekmezimiz yörenin en meşhur pekmezlerindendir, satıyoruz. Çok da satılıyor. Burada kaliteli ürün çıkarılıyor. Kaliteli olan bir pekmez baldan eksik değil. Kışın sabahleyin bir kaçık bile pekmez içen kişi donma tehlikesini atlatır. Kan eksikliği olan kişilerde de kanı çoğaltıyor. Bilhassa demir eksiği olanlarda pekmezin çok faydası var.”

“Eski zamanlara göre üzüm çok yetişmiyor”

Asırlardır pekmez yapma geleneklerinin devam ettiğine işaret eden bir diğer köy sakinlerinden Muhyettin Gündüz, “Üzüm hasadının ardından pekmez yapıyoruz. Lakin eski zamanlara göre üzüm çok yetişmiyor. Eskiden üzüm, pekmez çoktu, bereket vardı. Çok sayıda pekmez satıyorduk. Hasankeyfliler gelip alıyorlardı. Ben 76 yaşındayım. Benden 200 yıl önce de dedelerimiz bu işi yapmışlar. Üzümden pekmez, pestil, sucuklu ceviz yapıyoruz. Bu ürünlerin tadı çok güzeldir. Bu ürünleri kendileri için yapanda var, satanda var.” diye konuştu.

“Pekmez yapımı çok zahmetli bir iştir”

Yaptıkları ürünleri hem sattıklarını hem de kendileri için ayırdıklarını vurgulayan Kadriye Gündüz ise şunları söyledi:

“Köyde üzümden pekmez, pestil, sucuklu ceviz yapıyoruz. Yaptığımız pekmezin bir kısmını kendimize kaldırıyoruz, bir kısmını da satıyoruz. Pekmez yapımı çok zahmetli bir iştir. Her sene bu işlemleri yapıyoruz. Bu yaptığımız ürünleri kışın yiyoruz, komşularımıza, misafirlerimize veriyoruz.”(İLKHA)