PROF.DR.ŞEMSETTİN DURSUN

İhlas, ihsan ve samimiyet…

• admin
• 14 Nisan 2025
• Yazar
• 1806 Görüntüleme

İhlas; içtenlik, duruluk, saflık ve samimiyet anlamlarına gelir. Müslümanın bütün eylemlerinde istenen ve olması gereken temel kavramların başında gelir. İhlas, muhlis, halis ve halas kelimelerinin etimolojik kökleri aynıdır. Farklı bir ifadeyle ihlas, Allah’ın boyası demek olan sıbğatullah ile boyanmaktır.

İmam Gazali; “İnsanlar görür diye ameli terk etmek riyadır. İnsanlar görsün diye amel etmek ise şirktir. İhlas da Allah Teâlâ’nın seni, bunlardan korumasıdır” diyerek güzel bir açıklama yapar. Buna göre ihlas amellerdeki şirk ve riya kalıntılarının temizlenmesi ve amellerin yalnızca Allah rızası için yapılması demektir.

İhlas çağrısı

İhsan ihlasla benzer anlamlıdır. Kur’an-i Kerimde ihsan konusunda şöyle buyurulur: “Muhakkak ki Allah, adaleti, ihsanı ve akrabaya yardımı emreder…” (Nahl, 90) Peygamber Efendimiz sallellahu aleyhi ve sellem ihsan konusunda şunları söyler: “İhsan, Allah’a sanki onu görüyormuşsun gibi ibadet etmendir. Zira sen onu görmesen de o seni muhakkak görür.” (Müslim)

Bu ayet ve hadislerden anlaşıldığına göre ihsan, kulluğun özüdür, özetidir ve kemale ermiş halidir. Samimiyet ise ihlasın sonucudur. İnancında samimi insanların bu hali aslında onların ihlasının bir göstergesidir. Ramazan Kayan Hoca; “İhlas Çağrısı” eserinde Samimiyeti şu veciz şekilde ifade etmektedir:

“İhlasın müminlere kazandırdığı en bariz özellik samimiyettir. Adeta ihlaslı olmakla, samimi olmak eş anlamlıdır. Samimiyet, saf ve duru haliyle Allah’a yönelmektir. Samimiyet; çıkarcı, fırsatçı muhterislerin bencil dünyasından özgür ve özgün fıtrata hicrettir. Samimiyet; kişilik, erdem ve onurun bir diğer adıdır. Samimiyet; yüreklerdeki çölleşmeye karşı bir nisan yağmuru…

Samimiyet; kimi zaman bir katre gözyaşı… Kimi zaman Allah yolunda ayağa bulaşan toz… Bazen satırlara dökülen mürekkep… Kimi anlarda birkaç damla kan ya da biraz ter… Bazen bir tebessüm veya bir güzel söz olabilir… Sıcak bir nazar, yüreğin derinliklerinde başlayan bir titreşim şeklinde tezahür edebilir… Samimiyet, hal dilinin dile gelmesidir.”

Mükemmel kişilik

İhlas, ihsan ve samimiyet her biri altın değerinde kavramlardır. Bu üç kavram, sentez olarak bir insanda birleşirse, o insan mükemmel kıvamda bir kişilik sergiler. Bu kişiliğe, içinde yaşadığımız bu dünya çok muhtaçtır. Bu kaos, belirsizlik ve zülüm çağında insanlık bir kurtuluş aramaktadır. Bütün insanlığın kurtuluşu olmayan bir kurtuluş, hiçbirimizin kurtuluşu olamaz.

“Din (İslam), hayatın hayatı, hem nuru hem esası; ihya-ı dinle olur bu milletin ihyası” Diyor Üstad Said Nursi. Evet bu milletin ihyası (Dirilişi), İki dünyayı esas alan bir nizam ve yaklaşım tarzıyla mümkündür. O da hiç kuşkusuz,  hayat nizamı İslam’dır. İnsan olduğu için, İslam oldu ve İslam olduğu için insan vardır.

Bizler, iki dünyalıyız. İki dünyası olanın ufku, o oranda geniş olur. Bu dünyada bütün yaptıklarından, yapabilip de yapmadıklarından sorumlu olduğuna inanan bir kimse; ihlas, ihsan ve samimiyet çerçevesinde hayatını inşa ederse, bu dünya hayatı mükemmel olduğu gibi, öte dünyada da Rabbimizin razı olduğu bir hayatı kazanması umut edilir.

Ancak, öte dünyayı (Ahireti) reddeden, inkâr eden; bütün hayatın bu dünyadan oluştuğuna inanan, dünyevileşmeyi esas alan Laisizm, kendisine tabi olan insanı, inananı bunalımdan bunalıma, buhrandan buhrana sürükler. Çünkü bu düşünce fıtrata, yaratılışa aykırıdır. Yaratılış kodlarıyla çelişen bir sistem, hiç kimseye huzur, sükûn ve saadet sağlayamaz.