PROF.DR.ŞEMSETTİN DURSUN

Çocuk gelişiminde temel duygular…

• admin
• 16 Agustos 2025
• Yazar
• 348 Görüntüleme

Sağlıklı bir gelişim süreci için çocuğun şahsiyetinin ve karakterinin şekillenmesinde ailenin rolü büyük bir öneme sahiptir. Zira çocuğun; şahsiyet ve karakterinin %75’inin 0-6 yaş grubunda oluştuğu düşünülmektedir. Geri kalan %25 ini de yakın ve uzak çevresinden, ilişkili olduğu arkadaş gruplarından edinmektedir.

0-6 yaş grubundaki çocukların gelişiminde anne-babanın etkisinin çok yüksek olduğu için bu dönemde bilhassa annenin çocukla temas halinde olması onun ruhi beslenmesi açısından kritiktir. Babanın ise tabiri caizse gölgesi yeter. Çünkü; anneler sığınak ve babalar de dayanaktır.

Temel duygular

Çocuğun sağlıklı gelişim sürecinde ihtiyaç duyduğu en önemli duygular; aidiyet, güven ve takdir duygusudur. Duyguların insan hayatındaki önemi yadsınamaz. Zira insanlar; kelimelerle konuşur, kavramlarla düşünür ve duygularla yaşar. Hayat biraz da şu an ne hissettiğimizdir.

Aidiyet duygusu, çocuğun ailesi ile ilişkisinde temel belirleyici değerdir. Bu duygu üzerine diğer duygular inşa edilir. Anne- baba, çocuğa aidiyet duygusunu iliklerine kadar vermeli ve çocuk bu duyguyu doya doya yaşamalı. Başarıları takdir edilmeli, olumlu hediyelerle pekiştireçler verilmeli.

Çocukta şu aidiyet duygusu oluşmalı: Benim çok iyi bir ailem var, annem ve babam benim geleceğim için çırpınıyorlar, beni çok seviyorlar, böyle bir ailenin çocuğu olmak benim için büyük bir mutluluk. İyi ki de böyle bir ailenin ferdiyim. Ailesini ne kadar benimserse ona olan aidiyeti sağlamlaşır.

Güven vermeli

Çocuğun olumlu ve sağlıklı gelişiminde bir diğer temel duygu, Güven duygusudur. “Güven” duygusu günümüz dünyasında en çok ihtiyaç duyulan bir duygudur. “Güven ortamı”, “güvenilir insan”, “güven veren piyasa” ve benzeri ifadeler her zaman ideali ifade ederken kullandığımız kavramlardır.

Peygamber Efendimiz sallellahu aleyhi ve sellme’e, peygamberlik gelmeden önce müşrikler tarafından verilen bir isim vardı, ona; “Muhammedü’l Emin” diyorlardı. Yani onun doğru, emin, güvenilir, itimat edilir bir şahsiyet olduğunu kabul ediyorlardı. Her konuda güven veren böyle bir peygamberin ümmeti olmak ne büyük bir bahtiyarlık!

Biz de anne babalar olarak, çocuklarımıza ve çevremize bu örnekliği ortaya koymalı, güven duygusu içerisinde çocuklarımızı büyütmeli, güven duygusunu sarsacak iletişim hatalarından, verilen sözleri yerine getirmeme, yalan söyleme gibi tutumlardan sakınmalıyız. Güven duygusunu pekiştirecek tutum ve tavırları hayatımızın eksenine almalıyız.

Takdir etmeliyiz

Çocuğun sağlık ve olumlu gelişim sürecinde diğer önemli duygu, takdir görme duygusudur. Bu istek fıtridir. İnsanın yaratılışında takdir görme arzusu vardır. Her insan takdir edilmek ister. Alemin özü, cevheri demek olan insan, çok değerli bir varlıktır. Bu değeri teslim etmek, bizim de sorumluluğumuzdur.

Anne baba tarafından takdir edilen çocukta özgüven oluşur. Anne babalar bu yolla çocuğa; doğru yanlış, iyi kötü, hak batıl davranış kodlarını kazandırmış olurlar. Bir bebek için anne sütü ne ise çocuk için de takdir edilmek odur. En talihsiz çocuk hiçbir zaman takdir edilmeyen çocuktur.

Aile bireyleri arasında, bu duygular; işlevsel, sahih ve sürekli olmalı. Çocukların bu duyguları dışarda aramalarına imkân sağlamayacak bir derinlikte olması gerekmektedir. Bu sebeple aile bireylerinin ihtiyaç duyduğu psikososyal doyumun büyük ölçüde aile içinde sağlanması diğer mecralara bu açlıkla yönelmenin de önüne geçilmiş olacaktır.

Aile, toplumun özü ve temel dinamiğidir. Aile kurumunun gerek bireyler arasında gerekse toplum bazında çok önemli işlevleri vardır. Bu işvelerin sağlıklı olması aile kurumunu güçlü kılar ve sürekliliğini arttırır. Gerek eşlerin birbirleriyle olan olumlu iletişimleri ve gerekse çocuklarla olan sağlıklı iletişimleri aile içi bağların güçlenmesini sağlayacaktır.

Aile içi iletişim, ruberu, yüz yüze, tabii ve samimi bir ortamda olması durumunda aile içi bağların güçlenmesi ve güvene dayalı, aidiyet ve takdir duygularının maksimum olduğu bir dünyanın oluşmasına zemin hazırlayacaktır.